डिजिटल सातबारा: ऑनलाईन माहिती आणि उपयोग

"डिजिटल सातबारा: ऑनलाईन माहिती आणि उपयोग," डिजिटल सातबारा कसा मिळवायचा आणि त्याचा उपयोग कसा करायचा याबद्दल मार्गदर्शन केले आहे. हा लेख स्पष्ट करतो की महाराष्ट्र शासनाच्या महसूल विभागाने जवळपास ५० वर्षांनंतर सातबारा उताऱ्यात ११ महत्त्वाचे बदल केले आहेत, जे १ ऑगस्ट २०२१ पासून लागू झाले आहेत. ऑनलाइन पद्धती वापरून घरबसल्या डिजिटल स्वाक्षरीचा सातबारा कसा काढायचा आणि तो सरकारी योजनांसाठी कसा वापरायचा याची सविस्तर प्रक्रिया येथे दिली आहे, ज्यामध्ये नोंदणी, लॉग-इन, ओटीपी वापरून प्रवेश, आणि आवश्यक शुल्क भरण्याची माहिती समाविष्ट आहे. तसेच, सातबारा उताऱ्यावरील माहिती जसे की गाव नमुना ७ आणि १२ कसा वाचायचा, जमिनीचे प्रकार (भोगवटादार वर्ग-१, वर्ग-२, सरकार, सरकारी पट्टेदार), क्षेत्र, मालकाचे नाव, कर आणि पीक नोंदणी कशी समजून घ्यायची यावरही प्रकाश टाकला आहे. चला तर मग सुरु करुया सातबारा उतारा ऑनलाईन कसा काढायचा? मोबाईल क्रमांक वापरून सातबारा कसा काढायचा? महाराष्ट्र सरकारच्या महसूल विभागानं सातबारा उताऱ्यात प्रमुख 11 बदल केले आहेत. जवळपास 50 वर्षांनंतर सातबारा उताऱ्यात बदल करण्यात आले आहेत. हा नवीन स्वरुपातला सातबारा उतारा महसूल दिनापासून (1 ऑगस्ट 2021) सामान्य जनतेला उपलब्ध करून देण्यात आला आहे. हा सातबारा उतारा काढण्यासाठी तुम्हाला तलाठी कार्यालयात खेटे घालण्याची गरज नाही. ऑनलाईन पद्धतीनं तुम्ही डिजिटल स्वाक्षरीचा सातबारा घरबसल्या काढू शकता आणि तो सरकारी योजनांचा लाभ घेण्यासाठी वापरताही येतो. पण, डिजिटल सही असलेला सातबारा कसा काढायचा आणि तो वाचायचा कसा, याबद्दलची सविस्तर माहिती पाहणार आहोत. डिजिटल सातबारा कसा काढायचा? सातबारा काढण्यासाठी सगळ्यात अगोदर तुम्हाला गुगलवर bhulekh.mahabhumi.gov.in असं सर्च करावं लागेल. त्यानंतर तुमच्यासमोर महाराष्ट्र सरकारच्या महसूल विभागाची वेबसाईट ओपन होईल. या वेबसाईटवर उजवीकडे तुम्हाला Digitally Signed 7/12 किंवा 'डिजिटल स्वाक्षरीत सातबारा पाहण्यासाठी इथं क्लिक करा' हा पर्याय दिसेल. यावर तुम्ही क्लिक केल्यास 'आपला 7/12' नावाचं एक नवीन पेज तुमच्यासमोर ओपन होईल. तुम्ही जर आधीच या वेबसाईटवर नोंदणी केली असेल, तर लॉग-इन आयडी आणि पासवर्ड वापरून तुम्ही या साईटवरील सेवांचा लाभ घेऊ शकता. पण, जर तुम्ही पहिल्यांदाच नवीन सातबारा काढण्यासाठी इथं आला असेल, तर मोबाईल क्रमांक वापरूनही तुम्हाला सातबारा काढता येईल. ते कसं तर त्यासाठी OTP Based Login या पर्यायावर तुम्हाला क्लिक करायचं आहे. त्यानंतर Enter Mobile Numberच्या खालच्या रकान्यात तुमचा मोबाईल नंबर टाकायचा आहे. आणि मग Send OTP या पर्यायावर क्लिक करायचं आहे. एकदा का तुम्ही या पर्यायावर क्लिक केलं की, OTP sent on your mobile असा मेसेज तिथं येईल. याचा अर्थ तुमच्या मोबाईलवर एक OTP म्हणजेच One Time Password म्हणजेच काही आकडे पाठवलेले असतात, ते जसेच्या तसे तुम्हाला Enter OTPच्या खालच्या रकान्यात टाकायचे आहेत. त्यानंतर Verify OTP या पर्यायावर क्लिक करायचं आहे. पुढे तुमच्यासमोर एक आपला सातबारा नावानं एक नवीन पेज ओपन होईल. या पेजवर Digitally signed 7/12, Digitally signed 8A, Digitally signed Property card, Recharge Account, Payment History, Payment Status असे वेगवेगळे पर्याय दिसतील. यातल्या Digitally signed 7/12 या पर्यायावर तुम्हाला क्लिक करायचं आहे. त्यानंतर 'डिजिटल स्वाक्षरीत सातबारा' असं शीर्षक असलेलं पेज तुमच्यासमोर ओपन होईल. यामध्ये सगळ्यात शेवटी सूचना दिलेली आहे की, "Rs.15 will be charged for download of every satbara. This amount will be deducted from available balance." याचा अर्थ सातबाऱ्यासाठी 15 रुपये चार्ज केले जातील, ते तुमच्या उपलब्ध बॅलन्समधून कापले जातील. आता आपण नवीन रेजिस्ट्रेशन केलेलं असल्यामुळे आपल्या खात्यात इथं काही बॅलन्स नसतं. त्यामुळे सगळ्यात आधी खात्यात पैसे जमा करणं गरजेचं असतं. ते कसे करायचे तर खाली असलेल्या रिचार्ज अकाऊंट या पर्यायावर क्लिक करायचं आहे. त्यानंतर हे पैसे डेबिट किंवा क्रेडिट कार्ड, इंटरनेट बँकिंग किंवा भीम अप असेल तर त्याद्वारे जमा करता येऊ शकतात. तसे वेगवेगळे पर्याय इथे दिलेले आहेत. त्यानंतर डिजिटल सातबाऱ्याच्या फॉर्मवर परत गेले, तर तिथं तुम्हाला 15 रुपये तुमच्या खात्यात जमा असल्याचं दिसेल. आता डिजिटल सहीचा सातबारा मिळवण्यासाठी तुम्हाला फॉर्मवर दिलेली माहिती भरायची आहे. यात जिल्ह्याचं, तालुक्याचं आणि गावाचं नाव निवडायचं आहे. त्यानंतर सर्व्हे किंवा गट नंबर टाकायचा आहे आणि सगळ्यात शेवटी डाऊनलोड म्हणायचं आहे. त्यानंतर डाऊनलोड झालेला सातबारा तुम्हाला स्क्रीनवर दिसेल. यावर स्पष्ट लिहिलेलं असतं की, हा सातबारा डिजटल स्वाक्षरीत तयार केला असल्यामुळे त्यावर कोणत्याही सही शिक्क्याची गरज नाही. साताबारा कसा वाचायचा? सातबाऱ्यावर सुरुवातीला गाव नमुना 7 आणि खाली गाव नमुना 12 असतो. गाव नमुना सातमध्ये शेतकऱ्याकडे किती जमीन आहे, त्याचा किती जमिनीवर अधिकार आहे, हे नमूद केलेलं असतं. यामध्ये डाव्या बाजूला वरच्या कोपऱ्यात गट क्रमांक दिलेला असतो आणि त्यानंतर कोणत्या भूधारणा पद्धतीअंतर्गत ही जमीन येते, ते सांगितलं असतं. भूधारणा पद्धतीचे एकूण 4 प्रकार पडतात. आमची जमीन भोगवटादार वर्ग- 1 या पद्धतीत येते. भोगवटादार वर्ग- 1 या पद्धतीतमध्ये अशा जमिनी येतात, ज्यांचं हस्तांतरण करण्यावर शासनाचे निर्बंध नसतात, शेतकरीच या जमिनीचा मालक असतो. भोगवटादार वर्ग-2 मधील जमिनींचं हस्तांतर करण्यावर शासनाचे निर्बंध आहेत, सरकारी अधिकाऱ्याच्या परवानगीशिवाय या जमिनींचं हस्तांतर होत नाही. यामध्ये देवस्थान इनाम जमिनी, भूमिहीन शेतकऱ्यांना वाटप केलेल्या जमिनी इ. जमिनींचा समावेश होतो. तिसऱ्या प्रकारच्या जमिनी या 'सरकार' या प्रवर्गात मोडतात. या जमिनी सरकारी मालकीच्या असतात. चौथ्या प्रकारात 'सरकारी पट्टेदार' जमिनी येतात. यामध्ये सरकारी मालकीच्या पण भाडेतत्वावर दिलेल्या जमिनी असतात. या जमिनी 10, 30, 50 किंवा 99 वर्षांच्या मुदतीसाठी भाडेतत्वार दिल्या जातात. सातबारा हा ढोबळमानानं तीन प्रकारात विभागलेला असतो. यात शेताचं नाव. भोगवटादाराचं नाव व क्षेत्र आणि शेवटी खाते क्रमांक असतो. शेताचं नावासमोर शेताला काही ठरावीक नाव दिलेलं असेल, तर ते इथं नमूद केलेलं असतं. इथं तुमच्याकडे किती जमीन आहे ते हेक्टर आरमध्ये दिलेलं असतं. ती जिरायती आहे, बागायती आहे का तेसुद्धा सांगितलेलं असतं. एकूण क्षेत्र किती ती सांगितलेलं असतं. त्याखाली पोट खराब म्हणजेच लागवडीस अयोग्य अशा जमिनींची माहिती दिलेली असते. त्यानंतर भोगवटादाराचं नाव म्हणजे ती जमीन कुणाच्या मालकीची आहे, ते सांगितलेलं असतं. त्यासमोर या जमिनीवर किती कर म्हणजेच शेतसारा आकारला जातो ते सांगितलं आहे. तिसऱ्या रकान्यात खाते क्रमांक असतो. त्यात गाव नमुना आठ-असाठीचा खाते क्रमांक नमूद केलेला असतो. या भागात कर्जाचा बोजा आहे का,विहीर असेल तर त्यावर कुणाचा ह्क्क आहे, इ. माहितीही असते. त्यानंतर खाली गाव नमुना -12 असतो. ही पिकांची नोंदवही असते. यात तुम्ही कोणत्या वर्षी कोणती पीकं घेतली, ती किती क्षेत्रावर घेतली आणि त्यासाठी जलसिंचनाचा स्रोत काय आहे, हे नमूद केलेलं असतं.

डिजिटल सातबारा: ऑनलाईन माहिती आणि उपयोग - सखोल अभ्यास मार्गदर्शक

उद्दिष्ट्ये:

या अभ्यास मार्गदर्शकाचा उद्देश तुम्हाला डिजिटल सातबारा उताऱ्याबद्दलची सखोल माहिती देणे, तो कसा काढायचा आणि त्यातील विविध घटकांचा अर्थ कसा लावायचा हे समजावून सांगणे आहे. विभाग १: डिजिटल सातबारा उतारा मिळवण्याची प्रक्रिया १. डिजिटल सातबारा म्हणजे काय आणि त्याचे फायदे काय आहेत? • डिजिटल सातबारा हा महाराष्ट्र सरकारच्या महसूल विभागामार्फत ऑनलाईन उपलब्ध केलेला ७/१२ उताऱ्याचा नवीन, डिजिटल आणि कायदेशीररित्या वैध प्रकार आहे. • फायदे:तलाठी कार्यालयात जाण्याची गरज नाही. • घरबसल्या ऑनलाईन काढता येतो. • सरकारी योजनांचा लाभ घेण्यासाठी वापरता येतो. • डिजिटल स्वाक्षरी असल्यामुळे कोणत्याही अतिरिक्त सही-शिक्क्याची गरज नाही. २. डिजिटल सातबारा काढण्यासाठी आवश्यक पूर्वतयारी: • इंटरनेट कनेक्शन असलेला संगणक किंवा स्मार्टफोन. • मोबाईल क्रमांक (OTP साठी). • क्रेडिट/डेबिट कार्ड, इंटरनेट बँकिंग किंवा भीम यूपीआय (शुल्क भरण्यासाठी). ३. ऑनलाईन प्रक्रिया - पायऱ्या: • वेबसाईटवर प्रवेश: bhulekh.mahabhumi.gov.in या महाराष्ट्र सरकारच्या महसूल विभागाच्या वेबसाईटवर जा. • पर्याय निवड: उजवीकडील ‘Digitally Signed 7/12’ किंवा ‘डिजिटल स्वाक्षरीत सातबारा पाहण्यासाठी इथं क्लिक करा’ या पर्यायावर क्लिक करा. • लॉगिन पद्धत:नोंदणीकृत वापरकर्ता: लॉगिन आयडी आणि पासवर्ड वापरून प्रवेश करा. • नवीन वापरकर्ता: ‘OTP Based Login’ पर्याय निवडा. • मोबाईल क्रमांक पडताळणी (नवीन वापरकर्त्यासाठी):मोबाईल क्रमांक टाका आणि ‘Send OTP’ वर क्लिक करा. • मिळालेला OTP ‘Enter OTP’ रकान्यात टाका आणि ‘Verify OTP’ वर क्लिक करा. • सेवा निवड: ‘आपला 7/12’ पेजवर ‘Digitally signed 7/12’ पर्याय निवडा. • शुल्क आणि रिचार्ज:सातबारा डाउनलोड करण्यासाठी 15 रुपये शुल्क आकारले जाईल. • रिचार्ज अकाऊंट पर्यायावर क्लिक करून डेबिट/क्रेडिट कार्ड, इंटरनेट बँकिंग किंवा भीम यूपीआयद्वारे पैसे जमा करा. • माहिती भरणे:जिल्ह्याचे नाव, तालुक्याचे नाव आणि गावाचे नाव निवडा. • सर्व्हे किंवा गट नंबर टाका. • ‘डाउनलोड’ वर क्लिक करा. • सातबारा डाउनलोड: डाउनलोड केलेला डिजिटल सातबारा स्क्रीनवर दिसेल. विभाग २: सातबारा उतारा वाचणे आणि समजून घेणे १. सातबारा उताऱ्याची रचना: • सातबारा उतारा हा दोन मुख्य भागांमध्ये विभागलेला असतो: गाव नमुना 7 आणि गाव नमुना 12. २. गाव नमुना 7 (हक्काचा अधिकार): • माहिती समाविष्ट:गट क्रमांक: जमिनीचा विशिष्ट ओळख क्रमांक. • भूधारणा पद्धती: जमिनीच्या मालकीचा प्रकार आणि हस्तांतरणावरील निर्बंध (भोगवटादार वर्ग-1, वर्ग-2, सरकार, सरकारी पट्टेदार). • शेताचे नाव: जर शेताला काही विशिष्ट नाव दिले असेल तर ते. • भोगवटादाराचे नाव: जमिनीच्या मालकाचे नाव. • क्षेत्र: जमिनीचे क्षेत्रफळ हेक्टर आर (Hectare Are) मध्ये (जिरायती, बागायती, पोट खराब इत्यादी). • शेतसारा (कर): जमिनीवर आकारला जाणारा कर. • खाते क्रमांक: गाव नमुना 8-अ साठीचा खाते क्रमांक. • इतर माहिती: कर्जाचा बोजा, विहिरीवरील हक्क इत्यादी. ३. भूधारणा पद्धतीचे प्रकार: • भोगवटादार वर्ग-1:हस्तांतरणावर शासनाचे निर्बंध नाहीत. • शेतकरीच जमिनीचा पूर्ण मालक असतो. • भोगवटादार वर्ग-2:हस्तांतरणावर शासनाचे निर्बंध आहेत. • सरकारी अधिकाऱ्याच्या परवानगीशिवाय हस्तांतरण होत नाही. • उदा. देवस्थान इनाम जमिनी, भूमिहीन शेतकऱ्यांना वाटप केलेल्या जमिनी. • सरकार:जमिनीची मालकी सरकारची असते. • सरकारी पट्टेदार:जमिनीची मालकी सरकारची पण भाडेतत्त्वावर (10, 30, 50 किंवा 99 वर्षांसाठी) दिलेल्या जमिनी. ४. गाव नमुना 12 (पिकांची नोंदवही): • माहिती समाविष्ट:कोणत्या वर्षी कोणती पिके घेतली. • ती पिके किती क्षेत्रावर घेतली. • जलसिंचनाचा स्रोत (उदा. विहीर, कालवा) काय आहे. विभाग ३: महत्त्वाचे बदल आणि उपयोग १. सातबारा उताऱ्यातील बदल: • महाराष्ट्र शासनाने 50 वर्षांनंतर सातबारा उताऱ्यात 11 प्रमुख बदल केले आहेत. • हा नवीन स्वरूपातील सातबारा 1 ऑगस्ट 2021 (महसूल दिनापासून) पासून उपलब्ध आहे. २. डिजिटल सातबाऱ्याचा उपयोग: • सरकारी योजनांचा लाभ घेण्यासाठी. • जमिनीच्या मालकी हक्काचा पुरावा म्हणून. • कर्ज घेण्यासाठी किंवा इतर आर्थिक व्यवहारांसाठी.

प्रश्न 1: डिजिटल सातबारा उतारा म्हणजे काय आणि तो का महत्त्वाचा आहे? उत्तर: डिजिटल सातबारा उतारा म्हणजे महाराष्ट्र सरकारच्या महसूल विभागाकडून ऑनलाईन उपलब्ध केलेला जमिनीच्या मालकी हक्काची आणि पीक लागवडीची माहिती देणारा एक महत्त्वाचा शासकीय दस्तऐवज. जवळपास 50 वर्षांनंतर सातबारा उताऱ्यात 11 प्रमुख बदल करून तो 1 ऑगस्ट 2021 पासून डिजिटल स्वरूपात उपलब्ध करण्यात आला आहे. पूर्वी हा उतारा काढण्यासाठी तलाठी कार्यालयात हेलपाटे मारावे लागत होते, पण आता डिजिटल स्वाक्षरीमुळे घरबसल्या तो मिळवता येतो. हा उतारा सरकारी योजनांचा लाभ घेण्यासाठी आणि इतर अनेक शासकीय कामांसाठी वैध मानला जातो. प्रश्न 2: डिजिटल सातबारा उतारा ऑनलाईन कसा काढायचा? उत्तर: डिजिटल सातबारा काढण्यासाठी तुम्हाला या सोप्या पायऱ्या फॉलो कराव्या लागतील: • गुगलवर bhulekh.mahabhumi.gov.in असे सर्च करून महाराष्ट्र सरकारच्या महसूल विभागाच्या अधिकृत वेबसाईटवर जा. • वेबसाईटवर उजवीकडे 'Digitally Signed 7/12' किंवा 'डिजिटल स्वाक्षरीत सातबारा पाहण्यासाठी इथं क्लिक करा' या पर्यायावर क्लिक करा. • 'आपला 7/12' नावाचे नवीन पेज उघडेल. जर तुम्ही आधीच नोंदणी केली असेल, तर लॉग-इन आयडी आणि पासवर्ड वापरून लॉग-इन करा. • नवीन वापरकर्त्यांसाठी, 'OTP Based Login' या पर्यायावर क्लिक करा. • तुमचा मोबाईल नंबर टाकून 'Send OTP' वर क्लिक करा. तुमच्या मोबाईलवर आलेला OTP एंटर करून 'Verify OTP' करा. • पुढील पेजवर 'Digitally signed 7/12' या पर्यायावर क्लिक करा. • सातबारा डाऊनलोड करण्यासाठी 15 रुपये शुल्क आकारले जाते. हे शुल्क भरण्यासाठी 'Recharge Account' वर क्लिक करून क्रेडिट/डेबिट कार्ड, इंटरनेट बँकिंग किंवा भीम यूपीआयद्वारे पैसे जमा करा. • खात्यात पैसे जमा झाल्यावर पुन्हा डिजिटल सातबाऱ्याच्या फॉर्मवर जा. • जिल्हा, तालुका आणि गावाचे नाव निवडा. सर्व्हे किंवा गट नंबर टाका आणि 'डाऊनलोड' वर क्लिक करा. • तुमचा डिजिटल स्वाक्षरीत सातबारा उतारा स्क्रीनवर दिसेल आणि तो डाऊनलोड करता येईल. या उताऱ्यावर वेगळ्या सही-शिक्क्याची गरज नसते. प्रश्न 3: डिजिटल सातबारा काढण्यासाठी किती खर्च येतो आणि तो कसा भरावा लागतो? उत्तर: प्रत्येक डिजिटल सातबारा उतारा डाऊनलोड करण्यासाठी 15 रुपये शुल्क आकारले जाते. हे शुल्क तुमच्या 'आपला 7/12' खात्यातील उपलब्ध बॅलन्समधून कापले जाते. जर तुमच्या खात्यात बॅलन्स नसेल, तर तुम्हाला आधी ते रिचार्ज करावे लागते. 'Recharge Account' या पर्यायावर क्लिक करून तुम्ही डेबिट कार्ड, क्रेडिट कार्ड, इंटरनेट बँकिंग किंवा भीम UPI (एकात्मिक पेमेंट इंटरफेस) यापैकी कोणत्याही माध्यमाचा वापर करून पैसे जमा करू शकता. एकदा पैसे जमा झाले की, तुम्ही सातबारा डाऊनलोड करू शकता. प्रश्न 4: सातबारा उताऱ्यावरील 'भूधारणा पद्धती' म्हणजे काय आणि तिचे मुख्य प्रकार कोणते आहेत? उत्तर: भूधारणा पद्धती म्हणजे जमिनीच्या मालकी हक्काचे स्वरूप आणि त्यावर शासनाचे असलेले नियंत्रण. सातबारा उताऱ्यावर कोणत्या भूधारणा पद्धतीअंतर्गत जमीन येते, हे नमूद केलेले असते. भूधारणा पद्धतीचे मुख्य 4 प्रकार आहेत: • भोगवटादार वर्ग-1: या प्रकारातील जमिनींचे हस्तांतरण (खरेदी-विक्री) करण्यावर शासनाचे कोणतेही निर्बंध नसतात. शेतकरीच या जमिनीचा पूर्ण मालक असतो. • भोगवटादार वर्ग-2: या प्रकारातील जमिनींचे हस्तांतरण करण्यावर शासनाचे निर्बंध असतात. सरकारी अधिकाऱ्याच्या परवानगीशिवाय या जमिनींचे हस्तांतरण करता येत नाही. यात देवस्थान इनाम जमिनी, भूमिहीन शेतकऱ्यांना वाटप केलेल्या जमिनी इत्यादींचा समावेश होतो. • सरकार: या प्रवर्गात मोडणाऱ्या जमिनी पूर्णपणे सरकारी मालकीच्या असतात. • सरकारी पट्टेदार: या जमिनी सरकारी मालकीच्या असल्या तरी, त्या विशिष्ट कालावधीसाठी (उदा. 10, 30, 50 किंवा 99 वर्षांसाठी) भाडेतत्त्वावर (पट्ट्याने) दिल्या जातात. प्रश्न 5: सातबारा उतारा ढोबळमानाने कोणत्या तीन मुख्य भागांमध्ये विभागलेला असतो? उत्तर: सातबारा उतारा ढोबळमानाने तीन मुख्य भागांमध्ये विभागलेला असतो, ज्यामुळे जमिनीबद्दलची आवश्यक माहिती मिळते: • शेताचे नाव व क्षेत्र: या भागात जर शेताला काही विशिष्ट नाव दिले असेल, तर ते नमूद केलेले असते. तसेच, जमिनीचे एकूण क्षेत्र हेक्टर आरमध्ये दिले जाते. यामध्ये जिरायती (कोरडवाहू) किंवा बागायती (सिंचनाखालील) जमीन किती आहे, याची माहिती असते. 'पोट खराब' म्हणजे लागवडीस अयोग्य जमिनीची माहितीही येथे दिली जाते. • भोगवटादाराचे नाव व शेतसारा: या भागात जमिनीचा मालक कोण आहे, म्हणजे ज्याच्या नावाने जमीन आहे, त्याचे नाव नमूद केलेले असते. त्यासोबतच, त्या जमिनीवर किती कर (शेतसारा) आकारला जातो, याची माहिती दिलेली असते. • खाते क्रमांक आणि इतर माहिती: या तिसऱ्या रकान्यात गाव नमुना आठ-अ साठीचा खाते क्रमांक नमूद असतो. तसेच, जमिनीवर कर्जाचा बोजा (कर्ज घेतले असल्यास), विहीर असल्यास त्यावर कुणाचा हक्क आहे, यासारखी महत्त्वाची माहिती देखील या भागात असते. प्रश्न 6: गाव नमुना 7 आणि गाव नमुना 12 मध्ये कोणती माहिती असते? उत्तर: सातबारा उताऱ्यावर सुरुवातीला 'गाव नमुना 7' आणि खाली 'गाव नमुना 12' असे दोन महत्त्वाचे भाग असतात: • गाव नमुना 7: हा भाग शेतकऱ्याकडे किती जमीन आहे, त्याचा किती जमिनीवर अधिकार आहे, याची माहिती देतो. यात जमिनीचा गट क्रमांक, भूधारणा पद्धती (उदा. भोगवटादार वर्ग-1), शेताचे नाव, एकूण क्षेत्र, भोगवटादाराचे नाव, आणि आकारलेला शेतसारा अशी माहिती असते. थोडक्यात, हा जमिनीच्या मालकी हक्काचा आणि मूलभूत माहितीचा भाग आहे. • गाव नमुना 12: याला 'पिकांची नोंदवही' असेही म्हणतात. यात जमिनीवर कोणत्या वर्षी कोणती पिके घेतली गेली, ती किती क्षेत्रावर लागवड केली होती आणि त्यासाठी जलसिंचनाचा स्रोत (उदा. विहीर, कालवा) काय होता, याची सविस्तर माहिती नमूद केलेली असते. हा भाग जमिनीच्या प्रत्यक्ष वापराची आणि पीक लागवडीची माहिती देतो. प्रश्न 7: सातबारा उताऱ्यावर दिलेली 'डिजिटल स्वाक्षरी' काय दर्शवते? उत्तर: सातबारा उताऱ्यावर दिलेली 'डिजिटल स्वाक्षरी' हे दर्शवते की, हा उतारा महाराष्ट्र सरकारच्या महसूल विभागाने अधिकृतपणे तयार केला आहे आणि तो इलेक्ट्रॉनिक पद्धतीने प्रमाणित केलेला आहे. यामुळे तो कोणत्याही हाताने केलेल्या सही किंवा शिक्क्याशिवाय कायदेशीररित्या वैध मानला जातो. या डिजिटल स्वाक्षरीमुळे उताऱ्याच्या सत्यतेची आणि अचूकतेची खात्री पटते आणि लोकांना तलाठी कार्यालयात प्रत्यक्ष जाण्याची गरज नाही, हे स्पष्ट होते. हा एक महत्त्वाचा बदल आहे, ज्यामुळे प्रशासकीय प्रक्रिया अधिक सुलभ आणि पारदर्शक झाल्या आहेत. प्रश्न 8: मोबाईल क्रमांक वापरून सातबारा कसा काढता येतो? उत्तर: नवीन वापरकर्त्यांसाठी किंवा ज्यांनी अद्याप वेबसाईटवर नोंदणी केलेली नाही, त्यांच्यासाठी मोबाईल क्रमांक वापरून सातबारा काढणे सोपे आहे. यासाठी तुम्ही bhulekh.mahabhumi.gov.in या वेबसाईटवर गेल्यानंतर 'OTP Based Login' या पर्यायावर क्लिक करावे. त्यानंतर तुमचा मोबाईल नंबर एंटर करा आणि 'Send OTP' वर क्लिक करा. तुमच्या मोबाईलवर आलेला वन-टाइम पासवर्ड (OTP) दिलेल्या जागेत टाकून 'Verify OTP' करा. एकदा OTP पडताळला की, तुम्ही वेबसाईटवरील सेवांचा लाभ घेऊ शकता आणि डिजिटल सातबारा काढण्यासाठी पुढील प्रक्रिया करू शकता (जसे की शुल्क भरणे आणि माहिती भरणे). ही पद्धत वापरकर्त्यांसाठी प्रक्रिया अधिक सुलभ करते.